Phòng cháy chữa cháy cho nhà ở kết hợp kinh doanh: Bao nhiêu tầng thì bắt buộc thẩm duyệt?

Sở hữu nhà phố kết hợp kinh doanh được xem là “lợi thế vàng” tại các đô thị lớn, nơi mỗi mét vuông mặt tiền đều mang giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, cùng với làn sóng siết chặt quản lý an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) trong thời gian gần đây, không ít gia chủ rơi vào trạng thái hoang mang: Nhà mình có cần thẩm duyệt PCCC không, phải cải tạo những gì, có ảnh hưởng đến thẩm mỹ hay phong thủy không?

Thực tế, PCCC không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là yếu tố sống còn đối với các mô hình nhà ở kết hợp kinh doanh. Hiểu đúng quy định ngay từ đầu sẽ giúp bạn tránh rủi ro pháp lý, hạn chế chi phí phát sinh và đảm bảo công trình vận hành bền vững trong dài hạn.

>>> Xem thêm: NHT House - Nhà ống 5 tầng thiết kế vừa để ở vừa cho thuê làm văn phòng

Vì sao nhà ở kết hợp kinh doanh phải tuân thủ quy định PCCC nghiêm ngặt?

Trong nhiều năm qua, hàng loạt vụ cháy nghiêm trọng xảy ra tại nhà phố, nhà ống vừa ở vừa kinh doanh đã gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Đặc điểm chung của loại hình nhà này là:

• Công năng chồng chéo giữa ở và kinh doanh.

• Không gian hẹp, chiều sâu lớn.

• Nhiều vật liệu, hàng hóa dễ cháy.

• Lối thoát nạn hạn chế.

Chính vì vậy, cơ quan quản lý buộc phải ban hành và cập nhật các quy chuẩn PCCC chặt chẽ hơn. Với gia chủ, việc tuân thủ quy định PCCC không còn là “nên hay không”, mà là điều kiện bắt buộc để công trình được phép hoạt động, tránh bị đình chỉ hoặc xử phạt.

Nhà phố, nhà ống vừa ở vừa kinh doanh tiềm ẩn nguy cơ cháy cao do công năng chồng chéo và lối thoát nạn hạn chế. Vì vậy, việc tuân thủ quy định PCCC là yêu cầu bắt buộc để công trình được phép hoạt động và tránh rủi ro pháp lý

Khung pháp lý đang áp dụng cho nhà ở kết hợp kinh doanh

Các quy định PCCC hiện nay chủ yếu dựa trên:

• Nghị định 136/2020/NĐ-CP.

• QCVN 06:2022/BXD và sửa đổi, bổ sung năm 2023.

Tùy quy mô, chiều cao và loại hình kinh doanh, công trình có thể phải thẩm duyệt thiết kế PCCC, nghiệm thu PCCC hoặc chỉ cần cam kết an toàn PCCC với chính quyền địa phương.

>>> Xem thêm: 7 cách phòng cháy chữa cháy tại chung cư, nhà trọ: Người dùng xe điện càng nên lưu ý

Lối thoát nạn - Yếu tố quan trọng nhất trong PCCC nhà ở kết hợp kinh doanh

Trong mọi quy định, lối thoát nạn luôn được xem là “ranh giới sinh tử” khi xảy ra cháy.

Một công trình đạt yêu cầu cần đảm bảo:

• Có tối thiểu 2 lối thoát nạn độc lập.

• Nếu chỉ có một cửa chính, phải bố trí thêm lối thoát qua ban công, lô gia, cửa sổ có thang dây, hoặc lối lên mái liên thông nhà bên cạnh.

• Cửa thoát nạn bắt buộc mở theo chiều thoát (mở ra ngoài), không được dùng cửa trượt hoặc cửa cuốn làm lối thoát cạnh.

• Trường hợp bắt buộc dùng cửa cuốn, phải có bộ lưu điện và cơ cấu mở tay khi mất điện.

• Hành lang, lối đi thoát nạn có chiều rộng thông thủy không nhỏ hơn 0,8m đối với nhà ở hộ gia đình.

Nhiều ngôi nhà hiện hữu vi phạm nghiêm trọng ở điểm này, đặc biệt là nhà cải tạo từ nhà ở sang kinh doanh mà không tính lại lối thoát nạn.

Lối thoát nạn là yếu tố sống còn trong PCCC, công trình phải có tối thiểu 2 lối thoát độc lập và cửa thoát mở theo chiều thoát

Ngăn cháy lan và phân chia rõ khu vực ở - kinh doanh

Đặc thù lớn nhất của nhà ở kết hợp kinh doanh là sự pha trộn công năng. Vì vậy, quy định PCCC yêu cầu phải kiểm soát cháy lan theo chiều đứng và chiều ngang.

Một số nguyên tắc bắt buộc gồm:

• Khu vực kinh doanh (thường là tầng 1, tầng 2) phải được ngăn cách với khu vực ở bằng tường, sàn hoặc cấu kiện có giới hạn chịu lửa phù hợp (thường từ EI 60 trở lên).

• Cầu thang nối giữa khu kinh doanh và khu ở nên là thang kín hoặc có giải pháp ngăn khói.

• Khu vực để xe - nơi chứa xăng dầu, vật liệu dễ cháy - phải tách riêng bằng tường ngăn cháy với không gian kinh doanh và lối thoát nạn.

Nếu không xử lý tốt, khi cháy xảy ra ở tầng kinh doanh, lửa và khói có thể lan rất nhanh lên các tầng trên - nơi sinh hoạt của gia đình.

Nhà ở kết hợp kinh doanh phải kiểm soát cháy lan do công năng pha trộn. Quy định PCCC yêu cầu ngăn cách khu kinh doanh và khu ở bằng cấu kiện chịu lửa, đồng thời tách riêng cầu thang và khu để xe chứa vật liệu dễ cháy

Trang bị hệ thống và thiết bị PCCC theo đúng quy mô công trình

Tùy diện tích và loại hình kinh doanh, nhà ở kết hợp kinh doanh phải được trang bị các thiết bị PCCC cơ bản, gồm:

• Bình chữa cháy xách tay: tối thiểu 1 bình cho mỗi 50-100m2 sàn, đặt tại vị trí dễ nhìn, dễ lấy.

• Hệ thống báo cháy tự động: bắt buộc với nhà cao từ 5 tầng trở lên hoặc kinh doanh hàng hóa dễ cháy.

• Đèn sự cố và đèn chỉ dẫn thoát nạn: lắp tại cầu thang, hành lang để đảm bảo định hướng khi mất điện.

Việc trang bị chỉ mang tính đối phó, không đúng vị trí hoặc không bảo trì định kỳ đều có thể bị xử phạt khi kiểm tra.

Nhà ở kết hợp kinh doanh cần trang bị đầy đủ thiết bị PCCC như bình chữa cháy, hệ thống báo cháy và đèn chỉ dẫn thoát nạn. Việc lắp đặt phụ thuộc vào diện tích, số tầng và tính chất hàng hóa kinh doanh

Nhà của bạn thuộc diện quản lý nào?

Không phải mọi công trình đều phải thẩm duyệt PCCC. Việc xác định đúng nhóm giúp gia chủ tránh tốn kém không cần thiết.

>>> Xem thêm: 8 vật dụng quen thuộc trong nhà tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao, nên đặc biệt lưu ý trong mùa khô hanh

Khi PCCC va chạm với thẩm mỹ và phong thủy: Có cách nào dung hòa?

Nhiều gia chủ lo ngại hệ thống PCCC sẽ phá vỡ thiết kế nội thất hoặc phạm phong thủy. Trên thực tế, nếu được tính toán ngay từ đầu, hai yếu tố này hoàn toàn có thể song hành.

Giải pháp tích hợp PCCC vào thiết kế nội thất

Thay vì để lộ các hộp chữa cháy, đường ống kỹ thuật, kiến trúc sư có thể:

• Thiết kế tủ chữa cháy âm tường, mở nhanh một chạm.

• Dẫn ống sprinkler đi cùng trần thạch cao giật cấp.

• Kết hợp hệ PCCC với chi tiết trang trí để không gian vẫn gọn gàng, thẩm mỹ.

Cân bằng phong thủy Hỏa - Thủy trong nhà kết hợp kinh doanh

Trong phong thủy, Hỏa tượng trưng cho kinh doanh - tài lộc, nhưng Hỏa quá vượng sẽ sinh tai họa. Thủy (nước chữa cháy) đóng vai trò điều hòa.

• Bể nước PCCC không nên đặt trên trung cung, phòng thờ hoặc bếp.

• Có thể bố trí tại các phương vị xấu để vừa đảm bảo kỹ thuật, vừa “trấn trạch”.

• Việc bố trí đúng giúp gia chủ an tâm về cả an toàn lẫn vận khí lâu dài.

Hệ PCCC có thể được thiết kế khéo léo để đảm bảo an toàn mà vẫn giữ thẩm mỹ không gian. Giải pháp phổ biến gồm tủ chữa cháy âm tường, ống sprinkler giấu trong trần và kết hợp với chi tiết trang trí

Câu hỏi thường gặp về PCCC nhà ở kết hợp kinh doanh

1. Nhà ở kết hợp kinh doanh bao nhiêu tầng thì bắt buộc thẩm duyệt PCCC?

Thông thường, nhà từ 5 tầng trở lên hoặc có khối tích lớn, kinh doanh ngành nghề có nguy cơ cháy nổ sẽ phải thẩm duyệt PCCC. Nhà dưới 5 tầng thường chỉ cần cam kết và kiểm tra định kỳ, tùy địa phương.

2. Nhà đang ở và kinh doanh rồi có bắt buộc cải tạo để đáp ứng PCCC không?

Có thể. Nếu công trình không đáp ứng yêu cầu về lối thoát nạn, ngăn cháy lan hoặc thiết bị PCCC, cơ quan chức năng có quyền yêu cầu cải tạo bổ sung để đảm bảo an toàn trước khi tiếp tục hoạt động.

3. Chỉ kinh doanh nhỏ lẻ ở tầng 1 thì có cần làm PCCC không?

Có. Dù quy mô nhỏ, nhà ở kết hợp kinh doanh vẫn phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản như bình chữa cháy, lối thoát nạn và cam kết an toàn PCCC với địa phương, đặc biệt tại khu dân cư đông đúc.

4. Hệ thống PCCC có làm xấu nhà hoặc phạm phong thủy không?

Không nếu được thiết kế ngay từ đầu. Hệ PCCC hiện nay có thể giấu kỹ trong tường, trần, kết hợp nội thất. Về phong thủy, bố trí đúng vị trí còn giúp cân bằng Hỏa - Thủy và tăng cảm giác an tâm.

5. Không tuân thủ quy định PCCC thì có thể bị xử phạt như thế nào?

Gia chủ có thể bị phạt hành chính, đình chỉ kinh doanh, buộc cải tạo công trình, thậm chí chịu trách nhiệm hình sự nếu để xảy ra cháy gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản.

>>> Xem thêm: 10 nhà ống thiết kế hiện đại, cân bằng nhu cầu để ở và kinh doanh của gia chủ

Nhà ở kết hợp kinh doanh mang lại giá trị kinh tế cao, nhưng cũng đi kèm trách nhiệm lớn về an toàn cháy nổ. Việc hiểu và tuân thủ đúng các quy định PCCC không chỉ giúp công trình hợp pháp, mà còn bảo vệ tính mạng con người và tài sản trong dài hạn.

Quan trọng hơn, PCCC không phải là “vật cản” của thẩm mỹ hay phong thủy, nếu được tích hợp thông minh ngay từ khâu thiết kế. Một ngôi nhà an toàn, vận hành ổn định và hài hòa công năng chính là nền tảng cho kinh doanh bền vững và cuộc sống an tâm.

Nếu bạn đang quan tâm đến các kiến thức về xây dựng - cải tạo nhà ở - quy định pháp lý - giải pháp thiết kế an toàn, bạn có thể tham khảo thêm tại chuyên mục Kho kiến thức của Happynest để cập nhật các thông tin hữu ích, dễ hiểu và áp dụng được ngay trong thực tế.

Nguồn: vinavic

*Để lại thông tin trong box dưới đây, Happynest sẽ giúp bạn kết nối đơn vị thiết kế - thi công phù hợp và nhanh chóng nhất.